భాషాకుమారుడు

నాలుగు రోజుల క్రిందట డిసెంబరు 28న సంస్కృత ప్రొఫెసర్, పద్మశ్రీ అవార్డు గ్రహీత పియరీ సిల్వియన్ ఫిలియోజాట్ (89) ఈ లోకాన్ని విడిచివెళ్లారన్న వార్త అనుకోకుండా నిన్న నా కంటపడింది. ఆ బాధాకరమైన వార్తను చదువుతూ ఉండగానే వారి వాఙ్మయ స్వరూపం నా కందోయి ఎదుట కదలాడింది. శుభ్రమనస్కుడైన భాషాకుమారుడు ఆయన. గీర్వాణవాణి వాత్సల్యపూరితంగా తన హస్తాన్ని అగోచరంగా చాచి, విశ్వం మొత్తాన్నీ ఇప్పటికీ పొదువుకునే ఉందనే సత్యానికి సాక్షి ఆయన.

ప్రొ. ఫిలియోజాట్ 19 ఫిబ్రవరి 1936 న ఫ్రాన్సు దేశంలోని నెయులీ ప్రాతంలో జన్మించారు. వీరి జీవితం మొత్తమూ కూడా సంస్కృతభాష సేవలో, ఇండాలజీ అధ్యయనంలో పునీతమైంది. సంస్కృతభాషాధ్యయనపవనం ఫ్రాన్సు దేశంపై ప్రసరించిన తొలినాళ్లనుండీ ఒక గాలిమరగా ఫిలియోజాట్ పనిచేస్తూ వస్తున్నారు. సుప్రసిద్ధ విద్వాంసులైన శ్రీ సత్యవ్రత శాస్త్రిగారు ఫిలియోజాట్ గారి కృషినీ, మరీ ముఖ్యంగా వారు పతంజలి మహాభాష్యంపై చేసిన పరిశ్రమనూ మెచ్చుకున్నారు.

నాకు ఫిలియోజాట్ గారి రచనలతో పరిచయం విచిత్రంగా జరిగింది. సుమారు మూడు సంవత్సరాల క్రిందట కాకతీయ చక్రవర్తి ప్రతాపరుద్రుడి కాలంలో జీవించిన గొప్ప అలంకారశాస్త్రజ్ఞుడైన విద్యానాథుని గురించి వెతుకుతూ ఉన్నాను. విద్యానాథుడి సుప్రసిద్ధ రచన ప్రతాపరుద్రయశోభూషణం. దీనికి మల్లినాథసూరి కుమారుడైన కుమారస్వామి రత్నాపణము అని ఒక వ్యాఖ్య వ్రాసాడు. ఈ వ్యాఖ్యను ప్రధాన ఆకరంగా చేసుకొని, ఆ మహద్రచనపై సుమారు 400 పేజీలున్న ఒక థీసిన్ ఫ్రెంచి భాషలో నా కంటపడింది. దాని పేరు Le pratāparudrīya de vidyānātha. ఆ పుస్తకాన్ని చూసి నేనెంత ఆనందపడ్డానో చెప్పలేను. ఈ దేశంలో, ఈ నేలమీద అదీ తెలుగు గడ్డ మీద, పుట్టిన ఒక తెలుగు అలంకారికుడి రచన తాలూకు సురభిళ పరిమళం ఫ్రాన్స్ వరకూ వ్యాపించిందన్న ఊహే నన్ను కట్టిపడేసింది ఆరోజు. గోథే శాకుంతలంపై 1792 లో జర్మన్ భాషలో వ్రాసిన కవితా పంక్తులను చదివినంత ఆనందం మళ్లీ ఈ పుస్తకాన్ని చూసినపుడు కలిగింది.

ఫిలియోజాట్ సుమారు 23 కృతులను వ్రాశారు. 250 వ్యాసాలను ప్రకటించారు. ఇవన్నీ ప్రధానంగా ఈ దేశపు ప్రతిష్ఠలైన సంస్కృతం మీద, సంస్కృతి మీద మాత్రమే ఉన్నాయి. Hampi : Sacred India Glorious India అన్న రచన విజయనగర సామ్రాజ్య చరిత్రకూ, ఈ గడ్డపుటాత్మకూ అద్దం పడుతుంది. వారి మరొక్క అద్వితీయమైన కృషి తంత్రశాస్త్రంలో ప్రకాశించింది. శైవశాస్త్రమైన అజితమహాతంత్రాన్ని 5 వాల్యూములలో ప్రకటించారు ఫిలియోజాట్. స్వయంభుతంత్రాన్ని కూడా అనువదించి ప్రకటించారు. ఫ్రెంచి భాషలో సంస్కృతభాష యొక్క, ఈ దేశసంస్కృతియొక్కా ప్రతిధ్వనులు పుట్టడానికి ప్రధానకారణం వీరు అని చెప్పడంలో నాకే సంశయమూ లేదు.

శ్రీ సత్యవ్రత శాస్త్రిగారు తమ Sanskrit Writings Of European Scholars అనే సంకలనంలో ప్రకటించిన ప్రొ.ఫిలియోజాట్ గారి రచన प्रांसदेशे संस्कृतम् (Sanskrit in France) ను ఇక్కడ జతచేస్తున్నాను, ఆసక్తి కలిగిన మిత్రుల కోసం. ఫ్రెంచి దేశంలో సంస్కృతాధ్యయనం మొదలైన నాటినుండీ నేటివరకూ ఉన్న పరిణామాలను ఈ రచన విశదీకరిస్తుంది. ప్రొ. ఫిలియోజాట్ వంటి నమస్కరించడానికి తగిన భాషాకుమారులు విరళంగా మాత్రమే తారసపడుతుంటారు.

అటువంటి ఆ భాషాకుమారునికి హృదయపూర్వకంగా నివాళులర్పిస్తున్నాను. 

***